Vermogensbelasting is een belasting geheven over het vermogen dat iemand bezit. Denk hierbij aan spaargeld, beleggingen en onroerend goed zoals je koophuis. De vermogensbelasting wordt geheven over een fictief rendement op je vermogen via box 3 van de inkomstenbelasting. Dit wordt ook wel de 'belasting op inkomen uit sparen en beleggen' genoemd.
Als huiseigenaar is het belangrijk om te weten hoe deze belasting werkt, vooral wanneer je overweegt je huis te verkopen. De WOZ-waarde van je woning speelt hierbij een belangrijke rol, aangezien deze mede bepaalt hoeveel vermogen je hebt in box 3.
Hoe werkt vermogensbelasting bij een eigen woning?
Je eigen woning valt normaal gesproken niet onder de vermogensbelasting in box 3, maar onder box 1 van de inkomstenbelasting. Hier betaal je belasting over het zogenaamde eigenwoningforfait, een fictief inkomen gebaseerd op de WOZ-waarde van je woning. Tegelijkertijd kun je in box 1 ook de hypotheekrente aftrekken.
Er zijn echter situaties waarin je woning wel onder box 3 kan vallen:
- Als je meerdere woningen bezit (bijvoorbeeld een tweede huis)
- Als je woning te koop staat en je al in een andere woning woont
- Als je woning verhuurd wordt
- Als je woning leeg staat en niet meer je hoofdverblijf is
Wanneer betaal je vermogensbelasting bij verkoop van je huis?
Bij de verkoop van je huis betaal je niet direct vermogensbelasting over de verkoopopbrengst. Wel kan de verkoopwinst invloed hebben op je vermogen in box 3. Als je na verkoop van je woning een aanzienlijk bedrag overhoudt (na aflossing van de hypotheek), dan wordt dit geld onderdeel van je vermogen in box 3.
Hoeveel vermogensbelasting moet je betalen?
De hoogte van de vermogensbelasting hangt af van de omvang van je vermogen. Er geldt een heffingsvrij vermogen, wat betekent dat je pas belasting betaalt als je vermogen boven een bepaald bedrag uitkomt. In 2025 is dit heffingsvrije vermogen €57.684 voor alleenstaanden en €115.368 voor fiscale partners.
Boven deze grens betaal je belasting over een fictief rendement. Dit percentage is progressief: hoe meer vermogen je hebt, hoe hoger het veronderstelde rendement. Het belastingtarief op dit fictieve rendement is 36%.
Een voorbeeld van de berekening:
- Vermogen: €200.000
- Heffingsvrij vermogen: €57.684
- Belastbaar vermogen: €142.316
- Fictief rendement: afhankelijk van vermogensschijven (gemiddeld ongeveer 4-5%)
- Belasting: 36% over het fictieve rendement
Hoe kun je vermogensbelasting verminderen bij huisverkoop?
Als je je huis verkoopt en overwaarde hebt, kun je de vermogensbelasting op verschillende manieren beperken. Ten eerste kun je de opbrengst investeren in een nieuwe woning. Vermogen dat je in je eigen woning steekt, valt immers onder box 1 en niet onder box 3.
Daarnaast kun je overwegen om de verkoopopbrengst te spreiden over meerdere jaren of fiscale partners. Ook kun je een deel van het vermogen gebruiken voor schenkingen aan kinderen of goede doelen, wat je belastbare vermogen vermindert.
Tot slot kun je een deel van je vermogen beleggen in vrijgestelde categorieën, zoals bepaalde duurzame beleggingen of investeringen in startups die onder speciale regelingen vallen.
Vraag jouw gratis waardebepaling aanBij een lokale, ervaren makelaar
Wat is het verschil tussen vermogensbelasting en overdrachtsbelasting?
Vermogensbelasting en overdrachtsbelasting worden vaak verward, maar zijn verschillende belastingen. Vermogensbelasting (box 3) wordt geheven over je totale vermogen, terwijl overdrachtsbelasting een eenmalige belasting is die de koper betaalt bij de aankoop van een woning.
Als je je huis verkoopt, betaal je als verkoper geen overdrachtsbelasting. Deze belasting komt voor rekening van de koper. De opbrengst van je huisverkoop kan wel invloed hebben op je vermogensbelasting in box 3, zoals eerder uitgelegd.
Wanneer moet je vermogensbelasting aangeven?
Je geeft je vermogen aan in je jaarlijkse aangifte inkomstenbelasting. Hierbij is de peildatum 1 januari van het betreffende belastingjaar. Dit betekent dat als je je huis verkoopt op bijvoorbeeld 15 december 2025, de opbrengst al meetelt voor je vermogen op 1 januari 2026.
Als je je huis verkoopt op 15 januari 2026, telt de opbrengst pas mee voor je vermogen op 1 januari 2027. Timing kan dus een rol spelen bij je belastingplanning. Bij twijfel is het verstandig om een belastingadviseur te raadplegen.
Ook bekend als:
- Box 3-belasting
- Belasting op inkomen uit sparen en beleggen
- Rendementsheffing
- Kapitaalbelasting
Blog