Belangrijke inzichten
- Bij een erfenis zonder testament geldt de wettelijke verdeling in het erfrecht. Hierbij krijgen de partner en kinderen voorrang op ouders, broers en zussen.
- De helft van de erfenis is voor de langstlevende partner. De rest wordt gelijk verdeeld tussen de langstlevende partner en kinderen (bijvoorbeeld broer en zus).
- Is de langstlevende partner ook overleden? Dan kunnen de kinderen een gratis waardebepaling van het huis laten doen en de erfenis gelijk verdelen.
Ontvang jij een erfenis? Dan moet je deze vaak verdelen in de familie, bijvoorbeeld tussen een broer of zus. Lees hier hoe je een erfenis in 2024 verdeelt, ook zonder testament of als er geen contact is tussen broers en zussen.
Hoe verdeel je een erfenis tussen broer en zus?
De verdeling van een erfenis hangt af van het testament. Is er een testament? Dan geldt de verdeling zoals die in het testament is opgenomen. Is er geen testament, dan geldt de wettelijke verdeling in het erfrecht.
De wettelijke verdeling bepaalt de volgorde van erfgenamen als er geen testament is. Dit systeem werkt met groepen erfgenamen:
| Erfgroep | Erfgenamen |
|---|---|
| Eerste groep | Echtgenoot/partner en kinderen |
| Tweede groep | Ouders, broers en zussen |
| Derde groep | Grootouders |
| Vierde groep | Overgrootouders |
Een hogere groep gaat altijd voor op een lagere groep. Zijn er erfgenamen in de eerste groep, zoals de echtgenoot of kinderen van de overledene? Dan erven mensen uit de tweede groep niets.
Wat is de wettelijke verdeling bij een erfenis?
Bij een erfenis zijn er twee scenario's mogelijk:
- Eén ouder leeft nog
- Beide ouders zijn overleden
Eén ouder leeft nog
Bij een huwelijk in gemeenschap van goederen is de helft van de erfenis van de langstlevende partner. De andere helft wordt gelijk verdeeld tussen de langstlevende partner en de kinderen (bijvoorbeeld een broer en zus).
Het maakt hierbij niet uit of het ene kind meer contact had met de ouders dan het andere kind, of meer voor ze heeft gezorgd. De wet behandelt alle kinderen gelijk, tenzij de ouders in het testament anders hebben bepaald.
De kinderen krijgen hun erfdeel echter niet direct uitgekeerd. In eerste instantie gaan alle bezittingen en schulden naar de langstlevende ouder. Het erfdeel van de kinderen wordt dan omgezet in een vordering op de langstlevende ouder.
| Erfgenaam | Deel van de erfenis |
|---|---|
| Langstlevende partner | 66,67% (50% + 16,67%) |
| Kind 1 (broer) | 16,67% |
| Kind 2 (zus) | 16,67% |
Stel, een vader overlijdt en laat een erfenis na van €460.000, bestaande uit een woning van €400.000 en €60.000 spaargeld. De moeder krijgt direct €306.667 (66,67% van de totale erfenis).
Het erfdeel van de moeder bestaat uit haar helft van de gemeenschap van goederen plus een derde van het deel van de vader. De kinderen (broer en zus) krijgen elk een vordering van €76.667 op de moeder.
Beide ouders overleden
Is de langstlevende ouder ook overleden? Dan kunnen de kinderen hun vordering op de langstlevende ouder opeisen. Daarnaast krijgen ze ook hun erfdeel uit de nalatenschap van de langstlevende ouder.
| Erfgenaam | Deel van de erfenis |
|---|---|
| Kind 1 (broer) | 50% (16,67% + 33,33%) |
| Kind 2 (zus) | 50% (16,67% + 33,33%) |
Stel, de moeder is ook overleden. Nu wordt haar deel (€306.667) gelijk verdeeld tussen de kinderen. Zij krijgen nu de eerdere vordering van €76.667 plus de helft van de moeders nalatenschap uitgekeerd.
Het totale bedrag dat de broer en zus elk ontvangen is €230.000, precies de helft van de totale erfenis van €460.000.
Rente over vordering uitbetaald na overlijden
Over de vordering van kinderen op de langstlevende ouder moet rente worden betaald als de wettelijke rente hoger is dan 6%. Vanaf 2024 bedraagt de wettelijke rente 7%, waardoor kinderen nu recht hebben op 1% rente per jaar.
Hierbij gelden de volgende voorwaarden:
- De rente wordt betaald door de langstlevende ouder en jaarlijks berekend over de oorspronkelijke vordering
- De rente wordt niet direct uitbetaald, maar bijgeschreven bij de vordering
- De betaling van zowel de vordering als de rente vindt pas plaats bij het overlijden van de langstlevende ouder
Vraag jouw gratis waardebepaling aanBij een ervaren makelaar gespecialiseerd in erfenis
Afwikkeling van de nalatenschap: hoe werkt dat?
De afwikkeling van een erfenis kan complex zijn. Dat komt omdat de nalatenschap kan bestaan uit onder meer:
- Bank- en spaartegoeden
- Effecten en beleggingen
- Onroerend goed
- Persoonlijke bezittingen
- Schulden
Bank- en spaartegoeden
Bij gezamenlijke bankrekeningen telt niet altijd het volledige saldo mee voor de nalatenschap, maar soms slechts de helft of alleen het geld dat door de overledene is gestort.
Effecten en beleggingen
De waarde van effecten en beleggingen wordt vastgesteld op het moment van overlijden. Op basis hiervan wordt ook de erfbelasting berekend. Latere waardeveranderingen hebben geen invloed op de erfbelasting.
Onroerend goed
Naast het eventuele koophuis vallen ook andere onroerende zaken zoals verhuurde panden of vakantiewoningen in de nalatenschap. In de meeste gevallen vertegenwoordigt het koophuis het grootste deel van de erfenis.
Persoonlijke bezittingen
Denk bij persoonlijke bezittingen aan inboedel, sieraden, voertuigen en andere waardevolle spullen. Bij een erfenis is het verstandig om een complete boedelbeschrijving te maken van alle persoonlijke bezittingen.
Schulden
Denk bij schulden aan een resterende hypotheekschuld, persoonlijke leningen, creditcardschulden, openstaande facturen en belastingschulden. Schuldeisers als de Belastingdienst en uitvaartondernemer moeten als eerste worden uitbetaald.
Geërfde woning verkopen en verdelen
Omdat een huis meestal het grootste deel van de erfenis vertegenwoordigt, is het belangrijk om de verdeling hiervan goed te regelen. Je hebt drie mogelijkheden met een geërfd huis:
- Het huis verkopen en de opbrengst verdelen
- Eén erfgenaam koopt de anderen uit
- Het huis verhuren en de inkomsten delen
Het huis verkopen en de opbrengst verdelen
Het huis verkopen en de opbrengst verdelen kan pas als de langstlevende ouder is overleden. Tot die tijd hebben de kinderen een vordering op hun erfdeel - dus ook op een deel van het huis - maar kan de ouder gewoon in het huis blijven wonen.
Na het overlijden van de langstlevende ouder kunnen de kinderen het huis verkopen. Aan te raden is om dan een gratis waardebepaling te laten doen door een makelaar. Dit geeft inzicht in de actuele verkoopwaarde en voorkomt een te lage verkoopprijs.
Vraag jouw gratis waardebepaling aanBij een lokale makelaar gespecialiseerd in erfenis
Eén erfgenaam koopt de anderen uit
Wil één van de kinderen in het huis wonen? Dan moeten de andere erfgenamen worden uitgekocht. Dit kan via een hypotheek of een familiebank constructie waarbij broers en zussen het andere kind geld lenen.
Bij uitkoop moet hoe dan ook de waarde van het huis worden bepaald, bijvoorbeeld via een taxatie door een makelaar-taxateur. Meestal kiezen de erfgenamen de makelaar-taxateur samen in goed overleg.
Het huis verhuren en de inkomsten delen
Een andere optie is om het huis te verhuren en de inkomsten te delen. Niet alleen brengt dit werk met zich mee, maar ook is verhuur in 2024 door de Wet betaalbare huur financieel minder aantrekkelijk geworden.
Verkoop van het huis heeft daarom de voorkeur van veel erfgenamen. Wel is voor verkoop toestemming nodig van alle erfgenamen. Weigert iemand? Dan kunnen de andere erfgenamen naar de rechter stappen.
Hoeveel erfbelasting betaalt elk kind?
Elk kind van de overledene heeft in 2024 een vrijstelling van €25.187. Over het bedrag daarboven betaalt het kind 10% erfbelasting (tot €152.368). Vanaf €152.368 bedraagt de erfbelasting 20% over het eigen deel van de erfenis.
Laten we het eerdere rekenvoorbeeld erbij nemen. Een broer en zus die samen €460.000 erven, krijgen elk €230.000. Na aftrek van de vrijstelling van €25.187 betalen beiden erfbelasting over een bedrag van €204.813.
Over de eerste €152.368 is de erfbelasting 10%, wat neerkomt op €15.237. Het resterende bedrag van €52.445 wordt met 20% belast, wat neerkomt op €10.498. In totaal betaalt elk kind €25.725 aan erfbelasting.
Wat te doen bij onenigheid over de erfenis?
Helaas komt onenigheid over de erfenisverdeling vaak voor. Dit kan verschillende oorzaken hebben, zoals:
- Een onduidelijk of ontbrekend testament
- Ongelijke verdeling van bezittingen
- Emotionele waarde van spullen
- Zakelijke geschillen binnen de familie
- Geen contact meer tussen broers en zussen
Bij onenigheid is het belangrijk om met de andere erfgenamen te blijven communiceren. Probeer begrip te tonen voor elkaars gevoelens en standpunten. Hierbij kan het helpen om een bemiddelaar zoals een mediator in te schakelen.
Kun je een erfenis verdelen zonder notaris?
Je kunt een erfenis verdelen zonder notaris, maar wel gelden er voorwaarden:
- Alle erfgenamen moeten het eens zijn over de verdeling en willen tekenen
- Er mag geen koophuis of BV-aandelen in de erfenis zitten
- Er mogen geen minderjarige erfgenamen of personen onder curatele zijn
Het is verstandig om alle afspraken over de verdeling schriftelijk vast te leggen. Maak samen een lijst van alle bezittingen en schulden. Dit staat ook wel bekend als de boedelbeschrijving.
Vraag jouw gratis waardebepaling aanBij een lokale, ervaren makelaar
Wat is het erfrecht van broers en zussen?
Heeft de overledene geen testament opgesteld en ook geen partner of kinderen? Dan komt de tweede groep erfgenamen in aanmerking voor de erfenis. Tot deze groep behoren naast de ouders ook eventuele broers en zussen van de overledene.
Ouders hebben elk altijd recht op een kwart van de erfenis. Het overige deel wordt gelijk verdeeld tussen de broers en zussen. In de meeste gevallen zijn de ouders echter al overleden, tenzij de erflater zelf op jonge leeftijd overlijdt.
| Erfgenaam | Deel van de erfenis |
|---|---|
| Ouders overledene | 50% (25% + 25%) |
| Broer overledene | 25% |
| Zus overledene | 25% |
Stel, de overledene laat een erfenis na van €300.000, bestaande uit een woning met een overwaarde van €200.000 en €100.000 spaargeld. De ouders krijgen dan €150.000 (de helft) en de broer en zus elk €75.000 (een kwart).
Hoeveel erfbelasting betaal je als broer of zus?
Voor broers en zussen gelden minder gunstige vrijstellingen en erfbelastingtarieven dan voor partners en kinderen. Dat komt omdat zij in een minder nauwe financiële relatie tot de overledene staan en meestal een eigen leven hebben opgebouwd.
De vrijstelling voor broers en zussen bedraagt in 2024 €2.658. Zij betalen 30% erfbelasting over het bedrag tussen deze vrijstelling en €152.368 en 40% over alles wat daarboven komt.
Stel, de broer en zus uit het voorbeeld hierboven krijgen elk €75.000. Na aftrek van de vrijstelling van €2.658 betalen beiden 30% erfbelasting over een bedrag van €72.342. Dit komt neer op €21.703 per persoon.
Wat als er geen contact was?
Ook als je geen contact had met je overleden en ongetrouwde broer of zus, kun je erfgenaam zijn als er geen testament is. De wet kijkt namelijk alleen naar de familierelatie, niet naar de persoonlijke band.
Is er wel een testament? Dan heb je geen recht op de erfenis als je niet in het testament wordt genoemd. Anders dan kinderen hebben broers en zussen namelijk geen recht op een minimaal deel van de erfenis (geen legitieme portie).
Bij twijfel over eventuele schulden van de overledene kun je de erfenis beneficiair aanvaarden. Je kunt een erfenis ook weigeren als je deze niet wilt aanvaarden. Dit moet je wel officieel regelen via de notaris.
Vraag jouw gratis waardebepaling aanBij een lokale makelaar gespecialiseerd in erfenis
Blog